Participanten in het bouwproces
Participanten in het bouwproces zijn alle partijen die betrokken zijn bij het tot stand komen van het bouwwerk. Men spreekt ook wel van bouwpartners Afhankelijk van de grootte van het bouwwerk kunnen er meerdere partijen bij betrokken worden. Voor een kleine verbouwing kan de opdrachtgever zijn wensen kenbaar maken aaneen aannemer. De aannemer kan hiervan eventueel een tekening maken, een offerte maken en het werk uitvoeren.
In dit geval zijn er maar twee partijen bij betrokken. Naarmate het project groter wordt, zullen er meer partijen bij betrokken worden en zullen er meer specialistische functies nodig zijn.
De betrokken partijen kunnen we indelen in: overheid, adviseurs, opdrachtgever, aannemers onderaannemers en leveranciers.
De opdrachtgever
De opdrachtgever is de initiatiefnemer om het bouwwerk tot stand te brengen. De opdrachtgever wordt ook wel de principaal genoemd. Een opdrachtgever i juridisch gezien een natuurlijk persoon of een rechtspersoon. Een natuurlijk persoon is een particulier, een mens van vlees en bloed. Een rechtspersoon, bijvoorbeeld een vereniging, een stichting of een BV, wordt altijd vertegenwoordigt door een natuurlijk persoon.
We kennen verschillende soorten opdrachtgevers:
- de particuliere opdrachtgever;
- de overheid op landelijk niveau met bouwwerken voor verschillende departementen;
- de provinciale overheid met o.a. Wegenaanleg en zuiveringsinstallaties;
- de gemeentelijke overheid met o.a. De bouw van basisscholen en gemeentelijke voorzieningen;
- bedrijven en instellingen;
- beleggingsmaatschappijen zoals pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen;
- woningbouwcorporaties;
- projectontwikkelaars.
De overheid
We kennen de overheid als een van de grootste oprachtgevers in ons land. Daarnaast kennen we de overheid als regelgevende partij.
Tijdens het bouwproces kunnen we te maken krijgen met:
- de landelijke overheid, door wetgeving als Wet Ruimtelijke Ordening, Woningwet, Milieuwet en Arbo-wet;
- de provinciale overheid, met verordening op het gebied van landschap en milieu;
- de gemeentelijke overheid, met de gemeentelijke bouwverordeningen.
De dienst bouw- en woningtoezicht van een gemeente heeft een controlerende taak ten aanzien van de landelijke, provinciale en gemeentelijke regels en verordeningen. Naast de regelgevende taak kennen we de overheid ook als subsidieverlener, zoat op deze manier bouwwerken tot stand kunnen worden gebracht.
De ‘nutsbedrijven’ zijn de bedrijven die ervoor zorgen dat een gebouw wordt aangesloten op het lichtnet, de waterleiding, gasleiding, telefoon en CAI. Hoewel deze bedrijven tegenwoordig steeds meer geprivatiseerd worden, worden ze toch door wetgeving van de overheid aangestuurd. Om een gebouw op het openbare net aangesloten te krijgen, moet het gebouw voldoen aan de regels die deze bedrijven stellen.
De architect
De taak van een architect is het ontwrpen van het gebouw en de opdrachtgever advies te geven op alle bouwkundige aspecten. Naast de bouwkundige kennis mag van een architect ook verwacht worden dat deze een goed estetisch gebouw kan ontwerpen.
De architect moet ook deskundig zijn op het gebied van de bouwkosten, daarom wordt van de architect verlangt dat deze van het schetsontwerp een kostenraming maakt. Tijdens de uitvoering van de bouw wordt de architect vaak ingeschakeld als vertegenwoordiger van de opdrachtgever. Dit noemen we het directie voereen op de bouwplaats. De directie houdt toezicht op het werk, organiseert de bouwvergaderingen en heeft vaak ook een coördinerende taak.
Aviseurs – constructeurs
De architect zal niet op alle bouwkundige onderdelen volledig advies kunnen geven. Zeker bij grotere werken worden diverse adviseurs en constructeurs ingeschakeld. Meestal werken we onder auspiciën van de architect, maar ze kunnen ook ingeschakeld worden door de aannemer.
Constructeurs worden vaak ingeschakeld op het gebied van sterkteberekeningen, zoals betin- en staalconstructies. Een constructeur die vaak ingeschakeld wordt door de aannemer is bijvoorbeeld de vloerenleverancier. Hij berekent de vloeren, fabriceert de vloeren en levert deze aan de aannemer.
Naast constructeurs, die eigenlijk ook advies geven, worden diverse adviseurs ingeschakeld bij het ontwerp van het gebouw.
Onderwerpen waarbij vaak adviseurs inschakeld worden zijn:
- verwarming en klimaatbeheersing;
- elektrotechnisch;
- communicatie systeem;
- transport;
- civiele werken.
Deze adviseurs kunnen ingeschakeld worden via de diverse adviesbureaus, maar vaak wordt ook advies ingewonnen bij de specialistische bedrijven op bepaald gebied. Het specialistische bedrijf dat advies geeft aan de architect kan in het volgende stadium een nevenaannemer zijn.
De aannemer
De aannemer kan in verschillende fasen bij het bouwproces betrokken worden Bij prijsvorming door middel van een aanbesteding is de aannemer van de prijs- en contractvorminsfase bij het bouwproces betrokken. Bij een bouwteam of bij een turnkey opdracht is de aannemer vanaf de ontwerpfase bij het bouwproces betrokken. De aannemer begroot de kosten van een gebouw met behulp van bestek en bestektekeningen. Deze hoeveelheden vermenigvuldigt hij vervolgens met een prijs per eenheid. Daarna bepaalt hij de kosten van het verwerken: de loonkosten en de materiaalkosten. Voor een aantal onderdelen zal hij de prijs opvragen bij gespecialiseerde bedrijven. Daarnaast berekent de aannemer de bouwplaatskosten en de algemene kosten. Het totaalbedrag met winst en risico is de aanneemsom.
Het bouwbedrijf coördineert en organiseert de uitvoering van het bouwwerk. Men sluit contracten af met onderaannemers en leveranciers. Tijdens de uitvoering moet de aannemer over een groot organisatievermogen beschikken. Daarnaast is de aannemer voor een groot deel verantwoordelijk voor de naleving van de Arbeidsomstandighedenwet.
De aannemer kan ook zelf als opdrachtgever optreden wanneer het bouwbedrijf als projectontwikkelaar actief is. Het doel bij projectontwikkeling is om werk binnen te halen, uit te voeren en daarna met een winstmarge het gebouwde weer te verkopen.
De nevenaannemer
Tijdens de uitvoering van het bouwweerk kunnen meerdere aannemers op een bouwwerk actief zijn. Naast de bouwkundig aannemer kunnen er ook bedrijven zijn die delen van het bouwwerk hebben aangenomen van de opdrachtgever. Dit kan bijvoorbeeld de verwarmingsinstallatie, de liftinstallatie of de elektrotechnische installatie zijn. Bij civiele werken kunnen dit bijvoorbeeld zijn: de bestrating, doorpersingen onder wegen en grondwerken. Nevenaannemers zijn zelf verantwoordelijk voor de uitvoering van de werkzaamheden. De bouwkundig aannemer zal in de meeste gevallen de coördinatie van de verschillende werkzaamheden verzorgen.
De onderaannemer
De onderaannemer werkt in opdracht van de aannemer. De onderaannemer is meestal een gespecialiseerd bedrijf die werkzaamheden in een beroepsrichting uitvoert. Dit kan bijvoorbeeld zijn: heiwerk, stukadoorswerk, tegelwerk of schilderwerk. De aannemer kan het personeel inhuren voor bepaalde werkzaamheden, maar men kan ook een compleet bouwonderdeel uitvoeren. Bijvoorbeeld bij heiwerkzaamheden kan het heibedrijf worden voor de heipalen, de heistelling en het uitvoeren van het heiwerk. De aannemer kan ook zelf de heipalen inkopen en de werkzaamheden laten uitvoeren door het heibedrijf.
De aannemer is verantwoordelijk voor het werk van de onderaannemer. Ook is de aannemer verantwoordelijk voor de afdracht van de belastingen en premies voor de sociale verzekeringen van de onderaannemer. Dit wordt geregels in de Wet Ketenaansprakelijkheid.
In relatie tot de onderaannemer wordt de aannemer ook vaak de hoofdaannemer genoemd.
De leverancier
Voor het bouwen zijn verschillende bouwmaterialen nodig. Ook hier kennen we gespecialiseerde bedrijven of fabrieken die bepaalde bouwmaterialen of halfproducten leveren. Veel van deze halfproducten worden op bestelling voor een bepaald bouwwerk gemaakt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan kozijnen en vloeren. Hier wordt ook arbeid aan verricht. Toch spreken we hierbij niet van een onderaannemer maar van een leverancier.
Een onderaannemer verricht arbeid op de bouwplaats, een leverancier niet.
Ook worden met leveranciers wel contracten afgesloten voor de levering van de materialen. Dit kan een contract zijn voor een levering, maar men werkt ook met jaarcontraten waarbij kwantumkorting een belangrijke rol speelt.
Copyright: Bouwkundige keuring Amsterdam