Bij de uitvoering van het bouwwerk is de bouwprocesbeheersing een van de belangrijkste werkzaamheden van de uitvoerder. Een hulpmiddel hierbij is de planning.
Als eerst wordt een algemeen tijdschema gemaakt.
Een planning kan met op verschillende manieren uitwerken:
– een balkenschema
– een netwerkplanning
– een blokkennetwerk

Blokkennetwerk
De meest voorkomende planning is het balkenschema. De netwerkplanning en het blokkennetwerk worden soms gebruikt op het process goed in beeld te brengen. Welke bewerkingen kunnen gelijktijdig en welke werkzaamheden moeten perse naast elkaar. Planningsprogramma’s met de computer werken meestal volgens de netwerkplanningsmethode, maar de uitdraai is dan volgens het balkenschema.

Balkenschema
Het plannen van de werkzaamheden gaat van grof naar fijn. Een grove verdeling van de bouwactiviteiten kan men doen door de 8 fasen te analyseren en deze daarna weer onder te verdelen zoals dit bij de procesanalyse besproken is.

Bij het plannen spelen een groot aantal factoren een rol. Dit zijn o.a.:
– de bouwvolgorde, bepaalde werkzaamheden moeten na elkaar plaatsvinden;
– de werkmethode, welke materieel wordt ingezet om arbeidsuren te sparen;
– de materiaaltoepassing, verhardingstijd van de materialen;
– de bouwsnelheid, op welke maatgevende bewerking moeten de andere werkzaamheden worden aangepast;
– onwerkbaar weer, in welk jaargetijde wordt de bouw uitgevoerd, met hoeveel onwerkbare dagen moet men rekening houden.

Voor een bouwwerk worden meerdere planningen en schema’s gemaakt. Als eerste wordt de primaire planning gemaakt. De andere planningen worden hiervan afgeleid.
De primaire planning word took wel de overall-planning genoemd.

Een planning bestaat uit 3 onderdelen:
– de tijdschaal
– de bouwactiviteiten
– de planningsstroken

Secundaire planning
In het balkenschema worden de belangrijkste gegevens vastgelegd om een zo doelmatig mogelijke uitvoering te bereiken. Het balkenschema is de primaire planning.
Vooral voor omvangrijke projecten is het noodzakelijk afgeleide schema’s te maken voor een goede werkorganisatie. De Aldus uit de primaire planning afgeleide schema’s noemen we de secundaire planningen.

Tot de secundaire planningen behoren:
– personeelsplanning
– materiaalplanning
– materieelplanning
– werkregelingsschema
– betalingsschema

Personeelsplanning
Bij het vaststellen van de tijdsduur voor een bewerking is reeds rekening gehouden met het aantal in te zetten werknemers voor die bewerking. In het balkenschema is dus reeds aangegeven hoeveel werknemers per vakgroep nodig zijn in een bepaalde periode.
In een personeelsplanning worden alle benodigde werknemers per vakgroep berekend en in een grafiel uitgezet. Ook wordt het totaal gegeven van alle aanwezige werknemers.
Bij het samenstellen van het balkenschema moet men zoveel mogelijk voorkomen date r in het personeelsbestand op de bouw grote verschillen optreden. Men moet ‘pieken’ voorkomen. Het personeelsplan geeft een goed inzicht in het benodigde bouwpersoneel. Het kan ook gebruikt worden om de benodigde personeelsvoorzieningen te berekenen.

Materiaalplanning
De aanvoer van materiaal op de bouwplaats is een zeer belangrijk facet voor een goede bouworganisatie. Het materiaal moet niet te vroeg en niet te laat op de bouwplaats geleverd worden. Dit noemen we ook wel ‘just in time’ levering. Wanneer het materiaal te vroeg op de bouwplaats geleverd wordt, kan dit problemen geven met de opslagruimte, maar ok is er dan meer kans op beschadiging en diefstal. Bij te late levering van het bouwmateriaal stagneert de bouwvoortgang. Tegenwoordig wordt de planning van de materiaalaanvoer vaak zo geregeld dat het materiaal vanaf de vrachtwagen meteen in het werk wordt gebracht. Dit noemt men ook wel ‘real time’ levering. De aannemer moet dan goede afspraken maken met de leverancier. De volgorde van het beladen van de vrachtwagen moet afgestemd worden op de volgorde van plaatsing in het werk. Een voorbeeld hierbij is de levering van vloerplaten. De aannemer geeft aan in welke volgorde de verschillende vloeren gelegd moeten worden. De vloerenfabricant zorg ervoor dat de vloeren in omgekeerde volgorde op de vrachtwagen gezet worden, zodat het leggen van de vloeren probleemloos verloopt. Voordat het materiaal geleverd wordt, moet het eerst ingekocht worden. Grote partijen materiaal worden meestal in verschillende tijden op de bouw afgeleveerd. De aannemer geeft aan wanneer een partij geleverd moet worden. Dit geeft men dan enkele dagen voor de levering door aan de leverancier. Dit noem men het afroepen. Op de planning staan de tijdstippen voor het bestellen, afroepen en leveren aangegeven. Wanneer voor een bepaald bouwdeel ook eerst tekeningen en berekeningen nodig zijn, wordt ook dit op de materiaalplanning aangegeven.

Materieelplanning
De indeling van een materieelplanning vertoont veel overeenkomst met een materiaalplanning. Een materieelplanning kan men echter met verschillende doelstellingen uitwerken. Men kan een materieelplanning maken voor een bouwwerk, met als doel dat het materieel dat nodig is op een bepaald tijdstip, dan ook aanwezig is. Het materiaal moet langer op het bouwwerk zijn dan strikt noodzakelijk is zodat de huurkosten niet hoger zijn dan nodig is. De aan- en afvoertijd wordt hierbij aangegeven.

Een bouwbedrijf kan ook een materieelplanning gaan maken voor de inzet van het aanwezige materieel bij het totaal van alle onderhanden zijnde bouwwerken. Het doel is dan om alle materieel zo optimaal mogelijk in te zetten. Men kan dan hier ook uit af leiden welk materieel men eventueel nog extern moet inhuren.

Een materieelplanning wordt meestal alleen gemaakt voor het groot materieel, zoals in te zetten bouwkranen, bouwliften, schaftketen, directieketen, speciesilo, bekisting en steigermateriaal.

Werkregelingsschema
De planning wordt gemaakt in de werkvoorbereidingsfase, maar de verfijning van de planning betreffende de werkregeling met het in te zetten personeel en de grootte van een ploeg vindt tijdens de uitvoering plaats. Dit noemen we een werkregelinsschema. Volgens het principe van ‘werken van grof naar fijn’ wordt in het werkregelingsschema de bewerkingslijst van het tijdschema nader gedetailleerd. Men kan tijdens de uitvoering in dit schema de bewerkingen nauwkeuriger uitwerken. Een werkregelingsschema wordt gemaakt voor de periode van 4 tot 6 weken. Het doel van een werkregelingsschema is om de werknemers en onderaannemers zo effectief mogelijk in te zetten en het afstemmingsverlies zoveel mogelijk te beperken. Er wordt eigenlijk op paier gezet wat een uitvoerder in zijn hoofd heeft zitten. Bij het maken van het werkregelingsschema gaat men bij het begin van de periode  steeds uit van de werkelijke situatie. Het schema wordt zodanig ontworpen dat het einde van de periode overeenkomt met de geplande situatie op het tijdschema. Door deze werkwijze wordt tevens bereikt, dat achterstand op bepaalde werkonderdelen beter kan worden gelokaliseerd en tijdig kan worden opgeheven.

Betalingsschema
De betaling van de aanneemsom vindt over het algemeen niet plaats bij de oplevering, maar in gedeelten tijdens de uitvoering. In het bestek staat aangegeven hoe de opdrachtgever de aannemer zal betalen. Dit is meestal geregeld door het vermelden van de betalingstermijnen. Voor de financiering is het belangrijk dat zowel de aannemer als de opdrachtgever vooraf weten wanneer een termijnbetaling plaats zal vinden. De bepaling van deze tijdstippen geschiedt door middel van een zogenaamd betalingsschema. Dit betalingsschema wordt uitgewerkt in de S-kromme. Als uitgangspunt dienen de inschrijfbegroting en het tijdschema.

 

Copyright: Bouwkundige keuring Almere